+374 93 331-663
Frontline Defenders միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը զբաղվում է վտանգի տակ գտնվող իրավապաշտպանների մասին բարձրաձայնելով։ Նրանց հայտարարությունը (մեր հայերեն թարգմանությամբ) ՄԻԵԿ տնօրեն Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ հետապնդման մասին ներկայացնում ենք ստորև։ https://www.frontlinedefenders.org/en/case/judicial-prosecution-human-rights-defender-sashik-sultanyan-0
2021 թ. Մայիսի 20-ին ՀՀ Ազգային Անվտանգության Ծառայության քննչական վարչության աշխատակիցները քրեական հետաքննության շրջանակներում խուզարկեցին մարդու իրավունքների պաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի տունը, նրա գործընկերների տները և Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնի գրասենյակը: Քրեական գործը հարուցվել է «գործողությունների համար, որոնք ուղղված են ազգային, ռասայական կամ կրոնական ատելություն սերմանելուն, ռասայական գերազանցությանը կամ ազգային արժանապատվությունը նվաստացնելուն» (Քրեական օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասեր): Վերջին մեկ տարվա ընթացքում Սաշիկ Սուլթանյանը ենթարկվում է շարունակական դատական հետապնդման և հետաքննության վարչության աշխատակիցների կողմից առգրավվել է նրա անձնագիրը:
Սաշիկ Սուլթանյանը մարդու իրավունքների վաստակավոր պաշտպան է և Հայաստանում Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնի ղեկավարը: Մարդու իրավունքների պաշտպանը ակտիվորեն բարձրացնում էր Հայաստանում և միջազգային մակարդակում եզդիական համայնքի իրավունքների հարցը: Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնը (ՄԻԵԴ) եզդի իրավապաշտպանների խումբ է, ովքեր իրականացնում են ծրագրեր ազգային փոքրամասնությունների ինքնությունը, լեզուն և մշակույթը պահպանելու և եզդի համայնքի մասնակցությունը հասարակական-քաղաքական և տնտեսական կյանքում խթանելու համար: Կազմակերպության նպատակն է պաշտպանել եզդիների և այլ էթնիկ կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքները՝ հիմնված մարդու իրավունքների հիմնարար սկզբունքների վրա:
2021 թ. Մայիսի 20-ին ՀՀ Ազգային Անվտանգության Ծառայության քննչական վարչության աշխատակիցները միջնորդագիր են ձեռք բերել և խուզարկել են մարդու իրավունքների պաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի տունը և Երևանում գտնվող Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնի գրասենյակը «գործողությունների համար, որոնք ուղղված են ազգային, ռասայական կամ կրոնական ատելություն սերմանելուն, ռասայական գերազանցությանը կամ ազգային արժանապատվությունը նվաստացնելուն» (Քրեական օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասեր) հարուցված քրեական գործի շրջանակներում։ Խուզարկությունների ընթացքում առգրավվել են դյուրակիր համակարգիչներ, սեղանի համակարգիչներ, ֆլեշ կրիչներ, փաստաթղթեր և տետրեր: Սաշիկ Սուլթանյանին արգելվել է օգտագործել իր հեռախոսը և ձայնագրել կատարվածը խուզարկության ընթացքում: Նույն օրը նման խուզարկություններ են իրականացվել նաև Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնի նորությունների խմբագիր և իրավապաշտպան Մուրազ Շամոյանի և կազմակերպության կամավոր Ամո Սադոևի բնակարաններում և տրանսպորտային միջոցներում: Մայիսի 21-ին Մուրազ Շամոյանը, Ամո Սադոևը և Սաշիկ Սուլթանյանը կանչվեցին քննչական վարչության գրասենյակ՝ հարցաքննության: Մուրազ Շամոյանը ութ ժամ անընդմեջ հարցաքննվել է առանց ընդմիջման, որի ընթացքում, ըստ նրա հաղորդումների, քննիչն ասել է, որ «արևմտյան հասարակական կազմակերպությունները պետք է փակվեն»:
2020 թ. Հոկտեմբերի 3-ին Ազգային անվտանգության ծառայության քննչական վարչության քննիչ Լ. Թաթոյանը հարուցել է քրեական գործ Սաշիկ Սուլթանյանի դեմ հիմնվելով այն խոսակցության վրա, որը իրավապաշտպանը ունեցել է 2020 թ. Հունիսի 8-ին Իրաքում տեղակայված եզդիական լրատվական www. yazidinews.com-ի հետ, որը նրա կարծիքով չէր ձայնագրվում: Արձանագրված խոսքում մարդու իրավունքների պաշտպանը ներկայացրել էր իր տեսակետները Հայաստանի Հանրապետությունում եզդի քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանության վիճակի վերաբերյալ: Ազգային Անվտանգության Ծառայության քննչական վարչության կողմից մարդու իրավունքների պաշտպանի մեկնաբանությունները համարվել են որպես «գործողություններ ուղղված ազգային, ռասայական կամ կրոնական ատելության սերմանմանը, ռասայական գերազանցությանը կամ ազգային արժանապատվության նվաստացմանը»: Քրեական գործը հարուցվել էր ծայրահեղ աջ «Վետո» շարժման առաջնորդ Նարեկ Մալյանի կողմից Ազգային Անվտանգության Ծառայության քննչական վարչություն ուղարկված հաղորդման հիման վրա: «Վետո» շարժումը, որն իրեն առցանց նկարագրում է որպես սոցիալական-քաղաքական հակասորոսյան շարժում Հայաստանում, ակտիվորեն փորձում էր ստորացնել երկրում մարդու իրավունքների պաշտպան կազմակերպություններին:
Սաշիկ Սուլթանյանը մարդու իրավունքների պաշտպանության իր խաղաղ գործունեության համար թիրախավորվելու երկար պատմություն ունի: 2020-ի հուլիսին անհայտ անձանց կողմից Facebook սոցիալական ցանցում կատարված գրառումների միջոցով սկսվեց արատավոր արշավ մարդու իրավունքների պաշտպանի դեմ: 2020 թվականի նոյեմբերի վերջին Սաշիկ Սուլթանյանը տեղեկացավ, որ իր դեմ քրեական հետաքննություն է սկսվել 2020 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, և որ նա իրավունք չունի ստանալու քրեական գործ հարուցելու պատճառի պատճենը: 2021 թվականի մայիսի 20-ին Քննչական դեպարտամենտի աշխատակիցները Սաշիկ Սուլթանյանի տունը խուզարկելիս անձնագիրն են առգրավել`թույլ չտալով նրան լքել երկիրը: Քննության ընթացքում Սաշիկ Սուլթանյանի գործընկերներին տրվել է վկայի կարգավիճակ և արգելվել է կապվել մարդու իրավունքների պաշտպանի հետ: Մարդու Իրավունքների Եզդիական Կենտրոնի աշխատանքներն այժմ դադարել են`2021 թվականի մայիսի 20-ին որոնումների արդյունքում առգրավված է կազմակերպության ամբողջ տեխնիկական սարքավորումները:
Front Line Defenders- ը դատապարտում է Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ դատական հետապնդումը և շարունակական աղմկահարույց արշավը և կարծում է, որ նա թիրախավորվում է բացառապես Հայաստանում էթնիկ փոքրամասնությունների իրավունքների խթանման և պաշտպանության գործում կատարած աշխատանքի արդյունքում: Front Line Defenders-ը դատապարտում է մարդու իրավունքների պաշտպանի ահաբեկումը և թիրախավորումը, ինչը կարող է վտանգավոր ազդեցություն ունենալ քաղաքացիական հասարակության վրա և չի նպաստում անվտանգ և նպաստավոր միջավայրի ստեղծմանը, որում իրավապաշտպանները կարողանան իրականացնել իրենց աշխատանքը Հայաստանում:
